Polski Aparat ALFA

2024

Głos artystów w projektowaniu aparatów fotograficznych

Ocena tego aparatu jest dość trudna, bo nie do końca wiem w jakich kategoriach ją przeprowadzać. Na pewno jest to produkt wyjątkowy i niespotykany, zwłaszcza jeżeli odniesiemy się do czasów, w których był produkowany – czyli do lat 1962-1968 (prototyp opracowano w 1959 roku). Pierwszy raz z tym aparatem spotkałem się na wystawie kolekcji aparatów w Biskupcu i tak dowiedziałem się, że powstał taki produkt. Po śmierci właściciela kolekcji wystawa przerodziła się w stałą ekspozycję miejscowego Domu Kultury.

Dlaczego to wyjątkowy aparat? Ze względu na swój kształt tworzący unikalna bryłę, która została zaprojektowana w Zakładach Artystyczno-Badawczych Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Można powiedzieć, że jak na czasy PRL to było dzieło sztuki.

Alfa występuje w kilku typach i dwu wersjach (Alfa i Alfa 2) ale konstrukcyjnie wszystkie wersje są niemalże identyczne. Płaska przednia część, do której zamocowano wszystkie elementy aparatu oraz pokrywa, która była wyposażona w pokrętło do przewijania, przycisk do zdejmowania przedniej części, sanki na akcesoria, wziernik wizjera i szczelinę do mocowania paska. Całość wyglądała bardzo atrakcyjnie choć raczej przypominała zabawkę niż aparat fotograficzny. Takie odczucie było pogłębione także przez to, że pokrywę aparatu malowano dosłownie na plejadę pastelowych kolorów, co samo w sobie było w opozycji do powszechnej szarości PRL. Co ciekawe, futerał dla aparatu zaprojektowano tak, że nie trzeba było go zdejmować w całości (poza przednią częścią) aby założyć film. Jest to jedyny znany mi futerał pozwalający złożyć film bez zdejmowania.

Podstawowe cechy aparatu:
•   Dostosowany do pracy z filmem małoobrazkowym typu 135.
•   Brak możliwości powrotnego zwinięcia filmu do kasety. Konieczne zatem było nawijanie filmu na drugą kasetę.
•   Obiektyw Eukrtar 1:4.5 o ogniskowej 45mm. W późniejszych wersjach Emitar
•   Przysłona 4.5, 8, 11. W niektórych wersjach także 1:16.
•   Czasy pracy migawki: 1/30, 1/60, 1/125 i B
•   Brak pomiaru ostrości. Ręczny zakres ustawiania ostrości od 1m do nieskończoności.
•   Licznik zdjęć zerowany ręcznie.
•   Blokada przed podwójna ekspozycją.
•   Gniazdo synchronizacji z lampą błyskową.
•   Gniazdo montażu wężyka spustowego.

Założenie filmu do aparatu wcale nie jest takie proste ani szybkie i nieco przypomina pracę z aparatem rozebranym na części. W moim przekonaniu, mimo że aparat był artystycznym dziełem sztuki to technicznie mocno ustępował Fenix, nie mówiąc już o Fenix-II z dalmierzem.

Poniżej przedstawiony jest aparat Alfa w wersji II granatowej.

Aparat Alfa - © 2024 Tomasz Ryś

Aparat Alfa po zdjęciu obudowy - © 2024 Tomasz Ryś

Zdjęcia testowe wykonano na ponad 40-letnim FOTO64 wywołanym w Standard 2. Niestety spust aparatu działał bardzo twardo tak, że większość zdjęć jest nie tyle nieostra co poruszona. Co do jakości negatywu trudno się wypowiedzieć. Jak widać trafiłem na mocno zniszczona rolkę.

Kraków, Centrum - © 2024 Tomasz Ryś

Ta wersja to z kolei Alfa 2 w pierwszej wersji granatowej z obiektywem Emitar i minimalną przysłoną 1/16.

Aparat Alfa 2 w futerale - © 2024 Tomasz Ryś

Aparat Alfa 2 - © 2024 Tomasz Ryś

Zdjęcia testowe wykonano na ponad 40-letnim FOTO64 wywołanym w Rodinalu (1+25). Nietrudno zauważyć, że aparat ma spore problemy z ostrością.

Olsztyn, centrum - © 2024 Tomasz Ryś

Źródła:

•   https://biskupiec.pl/cktis/?page_id=724
•   Mariusz Jedynak, Polskie aparaty fotograficzne, 1953-1985, Katalog. Wydawnictwo MS, Opole 2018
•   Mariusz Jedynak, Polskie aparaty fotograficzne, Historia Produkcji. Wydawnictwo MS, Opole 2019
•   nameSUREname - fotografia analogowa - http://www.youtube.com/@namesurename-fotografiaana3168