ILFORD Obscura

2025

Kolejny aparat otworkowy

Ilford Obscura to produkt właściciela marki ILFORD firmy firmę HARMAN Technology. Sprzedawany jest w zestawie pod nazwą „OBSCURA PINHOLE CAMERA” obejmującym:
•   Atrakcyjne opakowanie przyciągające uwagę
•   Aparat dedykowany dla błon ciętych 4x5”
•   10 arkuszy negatywu ILFORD Delta 100 4x5”
•   20 arkuszy papieru ILFORD MULTIGRADE IV RC DELUXE 4x5” przeznaczonego do realizacji odbitek stykowych lub zdjęć aparatem
•   Instrukcję obsługi w formie małej książeczki – bardziej poglądową niż techniczną
•   Naklejki do uatrakcyjnienia wyglądu aparatu
•   Kalkulator ekspozycji w formie kół. Przypomina bardzo dawne produkty typu przestawna tabela naświetleń. Swoją drogą kalkulator trzeba przygotować samemu: wyciąć koła z tekturki i poskładać. Aby połączyć ze sobą trzy koła, producent dostarcza specjalne mocowanie plastikowe, które zaskakuje dźwiękami przy rozpakowywaniu, ale nie jest ono zbyt wygodne – jest za wysokie. W dodatku karta A4 na której wydrukowany jest kalkulator jest poskładana, aby zmieścić się w opakowaniu co w zasadzie eliminuje bezproblemowe dopasowanie elementów. Na całe szczęście producent umożliwia pobranie szablonu w formie PDF i wydrukowanie np. na twardym papierze fotograficznym.

Ilford Obscura = © 2025 Tomasz Ryś

Kalkulator ekspozycji bazuje na trzech parametrach: warunki oświetlenia prezentowane w formie ikonek od pełnego słoneczka do sztucznego oświetlenia w pomieszczeniu; czułość materiału negatywowego w ISO; przysłona obiektywu. Na tarczy kalkulatora z przysłonami oznaczony jest na czerwono zakres przysłon co pozwala się domyślać, że chodzi o aparat, który mamy. Problem polega na tym, że nigdzie w instrukcji nie jest określona wartość tej przysłony. Nie jest też zdefiniowana ogniskowa – ja swoją zmierzyłem sam, choć później odnalazłem ten parametr na stronie producenta. Podana jest natomiast wielkość otworka. I tu kontrowersja. W mojej instrukcji określono ją jako 0,39mm co jest różne w porównaniu z parametrem podawanym na stronie produktu: 0,35mm. Ma to wpływ na wielkość przysłony, którą obliczamy ze wzoru: <ogniskowa> / <wielkość otworka>. Nie jest to szalona różnica mająca jakiś duży wpływ na wielkość przysłony w przypadku fotografii otworkowej (f/223 do f/249) ale jednak.

Dobrym rozwiązaniem jest to, że otwieranie migawki bazuje na magnesach, co chroni skrzynkę przed przypadkowym otwarciem. Tak samo magnesy dobrze mocują ze sobą dwie połowy obudowy co zapewnia odpowiednie warunki po włożeniu arkusza.

Dane techniczne:
•   Ogniskowa 87mm
•   Przysłona f/223
•   Wielkość otworka: 0,39
•   Obsługiwany format: 4x3”
•   Migawka: ręczna
•   Gniazdo mocowania statywu – tylko do zdjęć w poziomie
•   Waga: 300g

Poniższe zdjęcia wykonane są na błonie ILFORD DELTA Professional 100 wywołanej w Bellini DF2 (3 min kąpiel wstępna, potem 2 x 5min).

Jeżeli chodzi o naświetlenie to korzystałem z aplikacji Pinhole Assist, która wskazała czas naświetlenia 58 sek (tak naświetliłem poniższe zdjęcie nad Wisłą), 15 sek wskazała aplikacja Viewfinder, której używam do określenia planu, bo przecież w tym aparacie nie ma celownika, natomiast koło ekspozycji wskazało 1.30 min zakładając, że zachód słońca i niezbyt czyste niebo to "dwie chmurki".

Cmentarz Salwator w Krakowie - © 2025 Tomasz Ryś

WIsła o zachodzie słońca - © 2025 Tomasz Ryś

To trzeci aparat otworkowy jaki używam. W porównaniu z OnePin z ogniskową 50mm ma on raczej teleobiektyw.

Poniższe porównanie zdjęć określa różnice pomiędzy aparatem otworkowym z ogniskową 50mm, a prawie 90mm. Wprawdzie do porównania został użyty inny materiał negatywowy (OnePin FOMAPAN 400 9x12, Ilford Obscura Ilford DELTA 100 Pro 4x5") to jednak wyraźnie widać różnicę. Oba zdjęcia wykonane dokładnie z tego samego miejsca. Oba aparaty mają praktycznie tą samą wielkość otworka.

Zdjęcie wykonane OnePin ma duże winietowanie. Obramowanie zdjęcia jest wyraźnie ciemniejsze, co wynika z faktu, że światło do obrzeży błony negatywu ma dużo większą drogę niż do części centralnej. Obrzeża zdjęcia są też bardzo nieostre, a perspektywa się mocno zagina. Oczywiście OnePin zrobił zdjęcie o dużo większym kącie widzenia. W opozycji do tego Obscura naświetlił klatkę równomiernie choć widać małe zniekształcenie optyczne w postaci łukowatych boków.

Aparat otworkowy musi mieć wady optyki ... bo jej w zasadzie nie ma ... bo nie ma obiektywu, ale Obscura robi zdjęcia bliższe poprawnych zdjęciom z obiektywem. Za to OnePin tworzy przerysowane, ale za to klimatyczne obrazy.